Endometrioza – kto na nią choruje i jakie są czynniki ryzyka? W poniższym artykule znajdziesz informacje na temat tego, co może zwiększać szanse zachorowania na endometriozę.
Kogo dotyczy endometrioza? Kto choruje?
Na początku krótko wyjaśnię, czym jest endometrioza, ponieważ mogą to czytać także osoby, które nie do końca to wiedzą. Endometrioza to choroba, w której tkanka podobna do błony śluzowej macicy, zwanej endometrium, rośnie poza macicą. Częściej możemy spotkać ją w okolicach jajników, jajowodów, a także w obrębie miednicy. Może znajdować się także w bardziej odległych miejscach. Podczas cyklu menstruacyjnego ta tkanka podobna do endometrium reaguje na zmiany hormonalne, jednak brak możliwości wydalenia jej z organizmu, co prowadzi do stanów zapalnych, tworzenia blizn, a w konsekwencji do silnych bólów i innych powikłań.
Na temat tego, kto choruje na endometriozę, można usłyszeć wiele nieprawdziwych informacji. Przyjął się stereotyp, że na endometriozę cierpią przede wszystkim kobiety z większych miast, o wyższym statusie społecznym, które są zamożne, bezdzietne i pracują intensywnie. Jednak w rzeczywistości endometrioza nie ma nic wspólnego z miejscem zamieszkania ani statusem społecznym. Choroba może dotyczyć kobiet w różnych środowiskach i stylach życia.
Przekonanie, że na endometriozę chorują przede wszystkim kobiety bezdzietne, może mieć swoje źródło w dwóch przyczynach. Po pierwsze, endometrioza może prowadzić do niepłodności, a więc bezdzietność może być po prostu jej wynikiem. Jednak warto podkreślić, że nie wszystkie kobiety z endometriozą mają problemy z zajściem w ciążę, a choroba nie jest jedyną przyczyną niepłodności.
Po drugie, okres ciąży i karmienia piersią może czasowo wyciszyć endometriozę, dlatego niektóre kobiety zauważają poprawę objawów podczas ciąży. Jednak ta poprawa może być tylko czasowa, a choroba może powrócić po zakończeniu ciąży lub okresu karmienia. Oczywiście, bezdzietność jest czynnikiem ryzyka, ale nadal to tylko czynnik, a nie reguła.
Warto podkreślić, że endometrioza może dotykać kobiet w różnym wieku, o różnych stylach życia i statusie społecznym. Nie ma jednej charakterystycznej grupy, która byłaby bardziej narażona na wystąpienie tej choroby. Dlatego ważne jest, abyśmy nie ulegali stereotypom i plotkom na temat endometriozy, ale poszukiwali rzetelnych informacji na jej temat, aby zrozumieć i skutecznie zarządzać tą przewlekłą chorobą.
Czynniki ryzyka zachorowania na endometriozę
Chociaż ta choroba może dotyczyć kobiet w różnym wieku i stylu życia, istnieją pewne grupy, które są bardziej podatne na jej rozwinięcie. Sama dałabym wiele, aby wiedzieć, że znajduje się w grupie ryzyka. Niestety tego nie wiedziałam. Gdybym miała takie informacje, to z pewnością kontrolowałabym swoje zdrowie, byłabym bardziej uważna na objawy i zmieniłabym styl życia.
Dobrze, ale jakie są te czynniki ryzyka?
- Wczesny wiek pierwszej miesiączki – Wczesne pojawienie się pierwszej miesiączki (przed 11. rokiem życia) może wiązać się z wyższym ryzykiem rozwoju endometriozy.
- Kobiety w wieku rozrodczym – Endometrioza najczęściej diagnozowana jest u kobiet w wieku od 25 do 35 lat. Okres aktywności rozrodczej charakteryzuje się regularnymi miesiączkami, a towarzyszący im cykliczny wzrost i spadek poziomu hormonów może sprzyjać rozwojowi endometriozy. Jednak choroba może również występować u młodszych i starszych kobiet.
- Historia endometriozy w rodzinie – Istnieje pewien genetyczny związek w występowaniu endometriozy. Kobiety, których matki, siostry lub babcie miały endometriozę, mają większe ryzyko jej rozwoju. Oznacza to, że dziedziczność może odgrywać rolę w predyspozycji do tej choroby.
- Problemy menstruacyjne – Krótkie cykle, poniżej 27 dni. Nieregularne, obfite, bolesne menstruacje lub krwawienia, które trwają dłużej niż przeciętnie (trwające dłużej niż 7 dni), mogą wskazywać na możliwość wystąpienia endometriozy. Nieprawidłowości w cyklu menstruacyjnym mogą sprzyjać cofaniu się tkanki endometrialnej w kierunku jajników lub innych obszarów miednicy.
- Wysoki poziom estrogenu – Estrogen jest hormonem odpowiedzialnym za wzrost endometrium podczas cyklu menstruacyjnego. Kobiety z wysokim poziomem estrogenu mają większe ryzyko wystąpienia endometriozy. Niektóre czynniki, takie jak otyłość, wcześnie rozpoczęta terapia hormonalna lub używanie niektórych kosmetyków i chemikaliów, mogą wpływać na podwyższenie poziomu estrogenów.
Niektóre badania sugerują, że beztłuszczowa masa ciała lub niski poziom tkanki tłuszczowej mogą zwiększać ryzyko endometriozy u kobiet.
Historia operacji w obrębie miednicy – W przypadku pewnych zabiegów chirurgicznych w miednicy, takich jak cesarskie cięcie lub laparoskopia, możliwe jest, że tkanka endometrialna może rozprzestrzenić się do innych obszarów. To z kolei może zwiększyć ryzyko wystąpienia endometriozy.
- Bezdzietność – Chociaż endometrioza nie jest jednoznacznie związana z bezdzietnością, kobiety, które nie miały dzieci, mogą być bardziej narażone na jej rozwinięcie. Wyjaśnienie tego związku wciąż wymaga dalszych badań naukowych.
Warto jednak pamiętać, że posiadanie jednego lub kilku z tych czynników ryzyka nie oznacza automatycznie, że ktoś zachoruje na endometriozę. To złożona choroba i jej rozwinięcie może być wynikiem wielu różnych czynników. Jeśli masz obawy dotyczące endometriozy lub masz jakieś niepokojące objawy, zawsze warto skonsultować się z lekarzem, który może przeprowadzić odpowiednie badania i udzielić fachowej porady. Wczesna diagnoza i odpowiednie zarządzanie chorobą mogą znacznie poprawić jakość życia i pomóc w radzeniu sobie z endometriozą. Nawet późna diagnoza nie wyklucza dobrej jakości życia – czego jestem przykładem.
Czynniki zmniejszające ryzyko zachorowania na endometriozę
Często pojawia się pytanie ” Endometrioza – kto choruje?”, ale rzadziej pada „Kto nie choruje?”. Znajomość czynników zmniejszających ryzyko zachorowania na endometriozę jest kluczowa dla profilaktyki zdrowotnej, poprawy jakości życia kobiet, wspierania świadomych decyzji zdrowotnych oraz wczesnego wykrycia choroby. Poniżej wymieniam kilka czynników zmniejszających ryzyko zachorowania na endometriozę.
- Późne wystąpienie pierwszej miesiączki – w okresie dojrzewania.
- Ciąża. Procesy hormonalne i zmiany zachodzące w organizmie podczas ciąży mogą mieć ochronne działanie wobec endometriozy. Natomiast warto wspomnieć, że ciąża to nie lekarstwo i po ciąży endometrioza również może wystąpić, nawrócić lub nasilić się.
- Karmienie piersią. Laktacja może wpływać na regulację poziomów hormonów, co może mieć wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia endometriozy.
Spożywanie większej ilości owoców, zwłaszcza owoców cytrusowych.
Ważne jest, aby być świadomą tych czynników ryzyka i ochrony oraz podejmować zdrowe wybory w swoim życiu. Należy jednak pamiętać, że zachorowanie na endometriozę, lub nie-zachorowanie, nie jest determinowane tylko przez te czynniki. To skomplikowana choroba, a jej rozwój może być wynikiem wielu różnych aspektów.
Warto dbać o swoje zdrowie i regularnie konsultować się z lekarzem w przypadku niepokojących objawów. Wczesne wykrycie endometriozy i odpowiednie zarządzanie chorobą mogą poprawić jakość życia.
What are the risk factors for endometriosis?
https://www.nichd.nih.gov/health/topics/endometri/conditioninfo/at-risk
