Adenomioza – co to jest adenomioza, jakie są objawy i przyczyny

Adenomioza – brzmi podobnie do endometriozy. Ale co to jest właściwie ta adenomioza i jakie są jej objawy?

Postaram się na to odpowiedzieć na te dwa pytania w poniższym wpisie.

Każdy mój artykuł pisany jest w oparciu o rzetelne źródła, wsparciem w rozumieniu tematu  jest także moje wykształcenie (z zakresu m.in. anatomii, fizjologii, edukacji zdrowotnej). Źródła znajdziesz na końcu tego artykułu. Nie traktuj jednak nigdy moich wpisów jako porady!

Adenomioza – co to jest?

Adenomioza, to występowanie ektopowych ognisk endometrium w obrębie błony mięśniowej macicy. (2)

Adenomioza – nazywana dotąd endometriosis genitalis interna (endometrioza w mięśniu macicy i jajowodzie). Jednak mimo występujących podobieństw do endometriozy, w ostatnich latach dowodzi się odrębności tej jednostki chorobowej, ze względu na różnice w występujących symptomach, w patogenezie oraz leczeniu. (2).

Adenomioza może występować w kombinacji z endometriozą, ale może także występować bez współistniejącej endometriozy. 

Endometrioza również – może występować wraz z adenomiozą, ale także bez niej. 

Obraz histopatologiczny adenomiozy składa się ze: 

1. składowej endometrialnej, tj. obecności w obrazie gruczołów i podścieliska o cechach eutopowego endometrium,
2. składowej mięśniowej, tj. włókien mięśni gładkich (3). 

Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o endometriozie to przeczytaj Co to jest endometrioza i jakie są jej objawy? oraz Diagnozowanie endometriozy.

Adenomizoza – rodzaje

1. Rozproszona – jedna ściana macicy jest asymetrycznie pogrubiona, czasami obie. Macica jest powiększona. Mogą się tworzyć małe rozproszone cysty. Zwykle ściana wydaje się niejednorodna w USG, z paskami/prążkami lub jasnymi  wyspami błony śluzowej, a wewnętrzna warstwa mięśniowa ściany macicy (strefa połączeniowa) jest widoczna. (1)
2. Ogniskowa – w tym przypadku w większości macica nie ma żadnych zmian. Jeden obszar macicy wykazuje masę, którą łatwo pomylić z mięśniakiem.

endometrium – czyli taka tkanka, która wyściela wnętrze macicy

myometrium – błona mięśniowa macicy

Objawy – adenomioza

Objawy mogą być różne, czasami adenomioza może przebiegać nawet bez symptomów. A jej objawy często mogą być mylnie przypisywane innym dolegliwościom. 

Możliwe objawy:

1. Plamienia, krwawienia między miesiączkami.
2. Obfite krwawienia (mogące prowadzić do niedokrwistości – następstwo adenomiozy).
3. Bardzo bolesne miesiączki.
4. Bóle przewlekłe w podbrzuszu także poza miesiączką.
5. Ból promieniujący do pleców. 
6. Wydłużone miesiączki (nawet do 2 tygodni!).
7. Powikłania ciąży (poronienie, poród przedwczesny).
8. Problemy z zajściem w ciążę.

Przyczyny adenomiozy

Niestety w dalszym ciągu nie jest znana dokładna przyczyna powstawania adenomiozy. Uważa się, że jej etiologia jest wieloczynnikowa. 

Wymienia się kilka hipotez i czynników zwiększających ryzyko, jednak w dalszym ciągu nic nie jest pewne. Są to:

1. uraz chirurgiczny i rozwijający się stan zapalny – ta teoria jednak nie wyjaśnia występowania choroby u kobiet, które nie były nigdy poddane operacji macicy, które nie rodziły i nie doświadczyły urazu mechanicznego macicy,
2. metaplazja – czyli potocznie mówiąc, przekształcenie (przetworzenie) się jednego rodzaju komórek (tutaj: niezróżnicowane komórki przewodów Wolffa i Müllera) w inny rodzaj (w tym przypadku w komórki błony śluzowej macicy),
3. droga naczyniowa,
4. inwazja endometrium,
5. mówi się także o znaczeniu czynnika immunologicznego oraz o wpływie czynnika genetycznego na rozwój adenomiozy (2),
6. czynniki hormonalne.

Kto choruje na adenomiozę?

Uznaje się, że adenomioza najczęściej dotyczy kobiet między 40 a 50 rokiem życia. 

W swojej książce „Endometriose”, Prof. Dr. Sylvia Mechsner zwraca jednak uwagę na bardzo istotną kwestię. Do niedawna adenomiozę potwierdzało się z pewnością, dopiero po wycięciu macicy i przebadaniu tkanki. Dlatego uważano, że adenomioza jest głównie problemem kobiet zbliżających się do menopauzy (wiek typowy dla histerektomii).  Teraz bowiem już wiadomo, że nie było po prostu danych histologicznych na temat młodych kobiet. Obecnie na szczęście, dzięki ultrasonografii i rezonansowi magnetycznemu można postawić stosunkowo wiarygodną wstępną diagnozę adenomiozy bez usuwania macicy. (1). 

 

Źródła: 

1. Endometriose, Prof. Dr. Sylvia Mechsner. ZS VERLAG, 2021. s. 9-14. 

2. Endometrioza. Diagnostyka i Leczenie, Stanisław Radowicki, Krzysztof Szyłło. Edra Urban & Partner, Wydanie 2, 2016. s. 234-242.

3. Adenomioza – diagnostyka i aktualne sposoby leczenia, Prof. dr hab. n. med. Marian Gabryś. [dostęp: 07.12.2021] link:

Monografie po Dyplomie – Adenomioza – diagnostyka i aktualne sposoby leczenia