Smog, płodność i bolesne miesiączki - dlaczego poruszam ten temat?
Smog, płodność, bolesne miesiączki – czy te słowa będą miały ze sobą cokolwiek wspólnego?
Jechałam ostatnio przez kilka większych miast w Polsce oraz przez wiele wiosek. Sezon grzewczy w pełni. Zamykaliśmy z mężem obieg powietrza w samochodzie, bo przejeżdżając przez niektóre wioski nie dało się oddychać. Wszyscy wiemy, że smog w dużych polskich miastach to już standard, ale na wioseczkach, gdzie ludzie palą (pytanie: czym?) w piecach/kominkach nie jest lepiej.
Wiadome jest, że zanieczyszczenia powietrza raczej zdrowe nie są, ale jak konkretnie mogą wpływać na bolesność miesiączek oraz na płodność? Jeśli czytasz mojego bloga, to temat endometriozy, bolesnych miesiączek i płodności z pewnością Cię interesuje. Dlatego też zajrzałam do badań naukowych, aby to sprawdzić. Wszystko, co możemy zrobić dla polepszenia sobie komfortu życia i sprawić, aby miesiączki były mniej bolesne, jest godne chwili uwagi.
Smog a płodność
Zanieczyszczenia powietrza mogą zaburzać gospodarkę hormonalną i powodować stres oksydacyjny. Czy mają też związek z płodnością?
Jak się okazuje, tak. U mężczyzn smog może powodować zmniejszenie ruchliwości plemników. Narażenie mężczyzn na zanieczyszczenia, takie jak PM10, PM2.5, dwutlenek siarki, tlenki azotu i tlenek węgla, może skutkować większą ilością plemników o nieprawidłowej budowie. Wyższe stężenie wszystkich zanieczyszczeń poza dwutlenkiem siarki może wiązać się natomiast z niższym poziomem testosteronu.
Smog oddziałuje także na płodność kobiet.
Niestety u kobiet, które decydują się metodę in vitro, nawet krótkotrwałe narażenie na wysokie stężenia pyłu zawieszonego znacząco zmniejsza szanse powodzenia takiego zabiegu.
Według przeglądu literatury z 2018 roku: Air pollution and female fertility: a systematic review of literature (2), przy zastosowaniu metody zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro), zmniejszony wskaźnik żywych urodzeń był związany z dwutlenkiem azotu i ozonem, a zwiększona liczba poronień z cząstkami stałymi o wielkości 10 mm.
W tym samym przeglądzie możemy przeczytać, że pył zawieszony o wielkości 2,5 mm oraz między 2,5 a 10 mm był związany ze zmniejszoną płodnością u kobiet, a dwutlenek siarki, tlenek węgla i dwutlenek azotu mogą sprzyjać poronieniom i urodzeniom martwych płodów (u kobiet, u których nie zastosowano metody in vitro).
Zanieczyszczenia powietrza mogą powodować także problemy z cyklem menstruacyjnym: nieregularne miesiączki i krótszą fazę lutealną.
Smog i bolesne miesiączki
Skoro wiemy już, że zanieczyszczenia powietrza mogą przyczyniać się do niepłodności i poronień oraz zaburzają gospodarkę hormonalną, to teraz pojawia się pytanie, czy powodują też bardziej bolesne miesiączki.
Przeprowadzono takie badanie w Tajwanie, które objęło 296078 kobiet i dziewcząt w wieku 16-55 lat. Badanie na tak dużej ilości kobiet było możliwe, dzięki pobraniu anonimowych danych z tajwańskiej bazy danych Longitudinal Health IInsurance. Tajwanki to co prawda nie Polki, ale zanieczyszczenie powietrza w Polsce jest największe w Europie, co można zauważyć na mapkach sprawdzających jakość powietrza.
Zbadano zgłaszanie bolesnych skurczy menstruacyjnych wraz z poziomem zanieczyszczeniem powietrza w miejscu zamieszkania pacjentek w latach 2000-2013. Wybrane pacjentki nie zgłaszały bóli menstruacyjnych przed 2000 rokiem.
Co odkryli naukowcy?
Występowanie bolesnych skurczy menstruacyjnych było od 16,7 do 33,1 razy wyższe w przypadku kobiet i dziewcząt zamieszkujących obszary o największym narażeniu na zanieczyszczenia powietrza w porównaniu do pacjentek mieszkających tam, gdzie zanieczyszczenia są najmniejsze.
Badanie wykazało, że ekspozycja na wysokie stężenia zanieczyszczeń powietrza SO2, NOx, NO i NO2 była związana ze zwiększoną częstością występowania bolesnego miesiączkowania.
Jak się chronić przed smogiem?
Patrząc na powyższą mapkę jakości powietrza w Europie, pewnie niektórym przychodzi na myśl rozwiązanie: Wyprowadzić się tam, gdzie jest czyste powietrze. Jeśli jednak nie mamy tej możliwości i nie chcemy tego robić, to jak się chronić? Poniżej wypiszę kilka sposobów. Nie są to sposoby na pozbycie się smogu w Polsce, ale w pewnym stopniu pomogą zminimalizować ryzyko wpływu zanieczyszczonego powietrza na zdrowie. Należy natomiast w tym kierunku przeprowadzić badania, aby wykazać w jakim stopniu stosowanie np. masek przeciwpyłowych może chronić przed poronieniem.
Jak możesz się chronić?
Sprawdzaj jakość powietrza, na przykład na airly.org lub na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska – jakość powietrza może się zmieniać w ciągu dnia. Unikaj aktywności i przebywania na zewnątrz przy złej jakości powietrza oraz w godzinach szczytu.
- Oddychaj przez nos – powietrze jest wtedy oczyszczane, nawilżane i ocieplane.
- Noś maskę antysmogową.
- Przesiądź się do komunikacji miejskiej lub na rower (gdy jest dobra jakość powietrza). Im więcej osób będzie rezygnować z samochodu – tym lepiej. Zwłaszcza jeśli masz stary samochód, bez filtra cząstek stałych.
- Dieta przeciwzapalna – smog potęguje stany zapalne i powoduje stres oksydacyjny, a więc zadbaj o dawkę przeciwutleniaczy w swojej diecie.
- Wietrz mieszkanie, gdy jakość powietrza jest lepsza, zamykając grzejniki i otwierając okna na całą szerokość. Wietrz krótko, a intensywnie. Następnie włącz oczyszczacz powietrza.
- Kup oczyszczacz powietrza i używaj go.
- Odkurzaj odkurzaczem z filtrem HEPA. Kurze ścieraj wilgotną ściereczką, aby kurz się nie unosił.
- Edukuj sąsiadów, którzy nie chcą wymienić kopciucha i namawiaj ich na zmianę. Za każdym razem zgłaszaj odpowiednim służbom, jeśli zorientujesz się, że ktoś pali np. śmieciami.
- Zażywaj kąpieli leśnych (sprawdzaj jakość powietrza nawet poza miastem) lub wybierz się kiedy masz możliwość w inne miejsce, gdzie jest czyste powietrze (np. w weekendy).
Źródła:
- Krakowski Alarm Smogowy: Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, 2017.
- Air pollution and female fertility: a systematic review of literature, 2018.
Increased Incidence of Dysmenorrhea in Women Exposed to Higher Concentrations of NO, NO2, NOx, CO, and PM2.5: A Nationwide Population-Based Study, 2021.
- airly.org
