Endometrioza jest chorobą, która dotyka miliony kobiet na całym świecie. Jednym z głównych zmartwień kobiet cierpiących na endometriozę jest jej wpływ na płodność. W tym wpisie omówię, jak endometrioza wpływa na płodność oraz jakie istnieją opcje wsparcia płodności za pomocą diety i aktywności fizycznej.
Endometrioza a płodność: Jak endometrioza wpływa na płodność?
Endometrioza może mieć negatywny wpływ na płodność, choć nie oznacza to, że wszystkie kobiety z endometriozą będą miały trudności z zajściem w ciążę. Wpływ na płodność zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz lokalizacji ognisk endometriozy. Obecność ognisk tkanki endometrialnej poza jamą macicy może powodować szereg zmian w organizmie, które utrudniają naturalne poczęcie i utrzymanie ciąży. Są to m.in.:
Zaburzenia hormonalne – Endometrioza jest często związana z zaburzeniami hormonalnymi. Wahania poziomów hormonów, zwłaszcza estrogenów, mogą zakłócać regularność cyklu menstruacyjnego i proces owulacji. Nieprawidłowe owulacje lub brak owulacji mogą znacznie zmniejszyć szanse na naturalne zajście w ciążę.
Zmieniona anatomicznie struktura narządów rozrodczych – Endometrioza może prowadzić do powstawania zrostów, blizn i torbieli w obrębie narządów rozrodczych. Te zmiany mogą powodować deformacje lub blokady w jajowodach, co utrudnia transport jajeczka do macicy. Zmniejsza to szanse na skuteczne zapłodnienie i implantację zarodka.
Zaburzenia implantacji zarodka – Endometrioza może wpływać na błonę śluzową macicy. To może prowadzić do nieprawidłowego rozwoju błony śluzowej, utrudniającego prawidłową implantację zarodka. Nieudana implantacja jest jednym z głównych czynników utrudniających poczęcie i utrzymanie ciąży u kobiet z endometriozą.
Obecność stanu zapalnego – Endometrioza jest stanem zapalnym, który towarzyszy chorobie. Stan zapalny może wpływać na jakość nasienia, funkcję jajników i jakość komórek jajowych. Zwiększa to ryzyko niepłodności u kobiet z endometriozą.
Zaburzenia immunologiczne – Wraz z endometriozą może występować nieprawidłowa odpowiedź układu immunologicznego, obejmująca wzmożoną aktywność komórek odpornościowych w ogniskach endometrialnych. Ta nadmierna aktywność immunologiczna może negatywnie wpływać na zdolność do zapłodnienia i utrzymania ciąży.
U kobiet z endometriozą często współwystępuje także adenomioza, która także ma może wpływać na płodność i utrzymanie ciąży.
Wspieranie płodności dietą
Płodność można wspierać, nawet chorując na endometriozę (a nawet szczególnie w tym przypadku). Jednym ze sposobów wsparcia płodności jest odpowiednia dieta i suplementacja. Dieta i suplementy powinny być dobrane indywidualnie dla każdej kobiety (a także dla partnera), ponieważ każda z nas jest w innej sytuacji zdrowotnej. Istnieją informacje ogólne na temat wsparcia płodności dietą, którymi podzielę się poniżej, natomiast nie traktuj ich jako indywidualnych zaleceń.
Dieta o niskim indeksie glikemicznym – Wybieraj żywność o niskim indeksie glikemicznym. Co to oznacza? Będąc na diecie o niskim indeksie glikemicznym, cukry wolniej uwalaniają się do krwiobiegu. Unikaj produktów bogatych w cukry proste i przetworzone węglowodany, takich jak słodycze, napoje gazowane i białe pieczywo (a przynajmniej ograniczaj na tyle, na ile to możliwe). Zamiast tego skup się na pełnoziarnistych produktach zbożowych, warzywach, owocach, białkach roślinnych i zdrowych tłuszczach. Wysoki indeks glikemiczny diety może być przyczyną występowania zaburzeń owulacji.
Bogactwo antyoksydantów – Spożywaj żywność bogatą w antyoksydanty, które pomagają w zwalczaniu stanu zapalnego i ochronie komórek przed uszkodzeniami. Skoncentruj się na spożywaniu owoców i warzyw o intensywnych kolorach, takich jak jagody, czereśnie, pomidory, szpinak, kapusta, brokuły, papryka, orzechy włoskie i nasiona chia.
Kwasy tłuszczowe omega-3 – Włącz do diety źródła kwasów tłuszczowych omega-3, takie jak tłuste ryby (łosoś, sardynki, makrela), siemię lniane, orzechy włoskie i oleje roślinne (olej lniany, oliwa z oliwek). Kwasy tłuszczowe omega-3 mają właściwości przeciwzapalne i mogą korzystnie wpływać na zdrowie układu rozrodczego.
Białko roślinne – Zwiększ spożycie białka roślinnego, takiego jak rośliny strączkowe (fasola, soczewica, ciecierzyca), tofu i nasiona. Białko roślinne jest bogate w błonnik, składniki odżywcze i fitoestrogeny, które mogą mieć korzystny wpływ na równowagę hormonalną.
Wspieranie płodności aktywnością fizyczną
Aktywność fizyczna odgrywa istotną rolę w zdrowiu ogólnym, ale również w płodności. Regularne ćwiczenia mogą przynieść wiele korzyści, w tym poprawę krążenia, redukcję stresu, utrzymanie zdrowej masy ciała i poprawę równowagi hormonalnej.
Jak odpowiednio wspierać płodność za pomocą aktywności fizycznej?
- Wybierz odpowiednie formy aktywności – Chociaż większość form aktywności fizycznej może być korzystna, warto zwrócić uwagę na te, które nie powodują nadmiernego obciążenia dla organizmu. W przypadku endometriozy, nadmierne wysiłki mogą prowadzić do nasilenia objawów bólowych, stanów zapalnych i ogólnego dyskomfortu. Słuchaj uważnie swojego ciała i daj mu czas na odpoczynek i regenerację. Wybieraj aktywność regularną o umiarkowanej intensywności.
Zrównoważony trening siłowy – Ćwiczenia siłowe mogą pomóc w utrzymaniu zdrowej masy ciała, zwiększeniu siły i elastyczności mięśni oraz wpływają na równowagę hormonalną. Jednak ważne jest, aby unikać nadmiernego przeciążania i ćwiczyć na miarę własnych możliwości. W tym celu najlepiej skonsultuj się z fizjoterapeutą specjalizującym się w endometriozie, aby dostosować program treningowy do Twoich indywidualnych potrzeb.
- Redukcja stresu – Aktywność fizyczna może być również doskonałym narzędziem do redukcji stresu, który może negatywnie wpływać na płodność. Wybieraj aktywności, które dają Ci radość i relaks.
Poprawa ukrwienia – Ćwiczenia fizyczne, zwłaszcza te o umiarkowanej intensywności, pobudzają krążenie krwi w całym ciele, w tym w obszarze miednicy. Poprawa ukrwienia może wspomóc dostarczanie większej ilość składników odżywczych i tlenu do narządów rozrodczych, co może korzystnie wpływać na funkcjonowanie jajników i macicy. Włącz do codziennej aktywności ćwiczenia mobilizujące i otwierające biodra oraz ćwiczenia mięśni dna miednicy zalecone przez fizjoterapeutę. Jak najmniej czasu spędzaj w pozycji siedzącej, a jeżeli masz pracę siedzącą, często wstawaj, aby się poruszać.
- Zwiększenie elastyczności tkanek – Regularne wykonywanie ćwiczeń, takich jak stretching i rozciąganie, może pomóc w poprawie elastyczności mięśni i tkanek wokół miednicy. Elastyczne tkanki mogą łatwiej dostosować się do zmian zachodzących w narządach rozrodczych, takich jak zmiany w macicy podczas cyklu menstruacyjnego. To może pomóc w zmniejszeniu ewentualnych ograniczeń ruchu, które mogą wynikać z chorób takich jak endometrioza i występujących przy niej zrostach.
Odpoczynek i regeneracja – Podczas treningu pamiętaj o znaczeniu odpoczynku i regeneracji. Daj swojemu ciału czas na regenerację po intensywnym wysiłku. Zbyt intensywna aktywność fizyczna bez odpowiedniego odpoczynku może negatywnie wpływać na równowagę hormonalną i płodność. Przeznacz czas na sen o odpowiedniej długości i jakości, aby wspomóc naturalne procesy regeneracyjne organizmu.
Podsumowując
Warto pamiętać, że każdy organizm jest inny, a aktywność fizyczna powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb i możliwości. Wspieranie płodności poprzez dietę i aktywnośc fizyczną, to jedne z wielu narzędzi, które możesz wykorzystać w zarządzaniu endometriozą i poprawie szans na naturalne zajście w ciążę. Pamiętaj, że równie ważne jest dbanie o równowagę hormonalną, regularne badania lekarskie, stosowanie odpowiednich metod leczenia i redukcja stresu. Wszystko to może znacząco wpłynąć na Twoją płodność i zdolność do osiągnięcia upragnionej ciąży. Trzymam za Ciebie kciuki i życzę Ci wszystkiego dobrego!
Patrycja.
Źródła:
Agata Cygan-Kukla. Czy dieta o niskim indeksie glikemicznym pomaga w staraniach o dziecko?
Ilona Górna. Wpływ sposobu żywienia oraz wybranych parametrów stylu życia na płodność i rozrodczość kobiet. Rozprawa doktorska. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Wydział Farmaceutyczny.
