Jak odpoczywać, aby rzeczywiście wypocząć?
Trudnością dla wielu osób w dzisiejszych czasach jest umiejętność odpoczywania. Jak możesz się domyślać, odpoczynek jest bardzo ważnym elementem zdrowienia i dążenia do równowagi. W zasadzie, bez odpoczynku nie możemy mówić o jakiejkolwiek równowadze. Z tego wpisu dowiesz się jakie znaczenie ma odpoczynek w procesie zdrowienia oraz jakie są jego rodzaje.
Odpoczynek w procesie zdrowienia w endometriozie i nie tylko
Podobnie jak w przypadku każdej choroby przewlekłej, objawy endometriozy mogą być bardziej dokuczliwe, gdy jesteś zmęczona. Odpoczynek wysokiej jakości jest istotny — bez niego możesz doświadczać zwiększonego stanu zapalnego i bardziej nasilonego bólu. Kluczowe jest wyciszenie się przed pójściem do łóżka, dobry sen, ale i regularne odpoczywanie i nie doprowadzanie się do przemęczenia i wyczerpywania swoich zasobów. Wówczas, gdy całkowicie wyczerpiesz swoje siły, na odzyskanie ich potrzebujesz więcej czasu, a poza tym przeciążasz dodatkowo swój organizm. Dlatego odpoczynku nie odkładaj na później. Brak odpoczynku i regeneracji to coś, czego nasz układ hormonalny i metaboliczny nie lubi. Brak snu i odpoczynku może powodować zwiększenie poziomu hormonu stresu a nawet spowolnienie tempa przemiany materii. Organizm potrzebuje odpoczynku, aby prawidłowo funkcjonować.
Jak odpoczywać, aby nie być zmęczoną? I dlaczego jesteś zmęczona po odpoczynku?
Zdarzyło Ci się po czasie poświęconym teoretycznie na odpoczynek nadal czuć się zmęczoną? Oczywiście, chorując może mieć na to wpływ choroba powodująca przewlekłe zmęczenie. Jednak… Czy to jak odpoczywamy może mieć znaczenie dla efektu odpoczynku? Chciałabym najpierw poruszyć kwestię tego, co się dzieje w naszej głowie, gdy postanowimy odpocząć.
Czy myślisz wtedy o tym:
- co masz jeszcze do zrobienia po tym, jak skończysz odpoczywać?
- co byś mogła zrobić w czasie, który poświęcasz na regenerację?
- że jesteś leniwa?
Czy odczuwasz poczucie winy, bo poświęcasz czas na odpoczywanie?
Uważasz, że na odpoczynek musisz zasłużyć (np. dopiero po wykonaniu niektórych obowiązków)?
To chcę Ci powiedzieć, że jeżeli tak właśnie masz, to wydatkujesz energię podczas odpoczywania na poczucie winy, na myślenie o tym co jeszcze powinnaś zrobić. Te emocje zjadają energię, powodują napięcie. Dlatego nie jest to dziwne, że nadal jesteś zmęczona.
Choroba, jaką jest endometrioza wywołuje w nas sporo emocji, napięcia, bólu i zaangażowania, na co tracimy mnóstwo pokładów energii. Masz prawo być zmęczona i masz prawo odpoczywać bez rozliczania się z tego.
Można popaść w takie błędne koło: gdy mnie boli, to nic nie robię, więc później muszę tyle nadrobić! Nie należy mi się dodatkowy odpoczynek, przecież nic nie robiłam kiedy mnie bolało.
Od chorowania też trzeba odpocząć. Nikt nie mówi, że Twój odpoczynek musi wiązać się z leżeniem na kanapie. Możesz robić to, co Cię pasjonuje, możesz zorganizować randkę czy wyjście z przyjaciółką i przede wszystkim pozwolić sobie pomóc bez myśli, że musisz się później komuś za to odwdzięczyć, aby wyrównać rachunek.
Odpoczynek to też zmiana czynności. Spędziłaś dzień pracując fizycznie? Zrób sobie drzemkę, poczytaj książkę, praktykuj delikatną jogę albo zregeneruj się na macie do akupresury. Masz za sobą ciężki dzień w biurze? Wyjdź na spacer, dotleń się, skorzystaj np. z siłowni na świeżym powietrzu. Jeśli po dniu patrzenia w ekran w pracy, będziesz odpoczywać przed laptopem w domu, możesz czuć się nadal zmęczona.
Przyczyną zmęczenia może być też nieodpowiednio dobrany odpoczynek do rzeczywistych potrzeb. Być może odpoczynek nie był skuteczny, bo potrzebowałaś odpoczynku emocjonalnego i sensorycznego zamiast fizycznego? Zaskakujące? Istnieją różne rodzaje odpoczynku, a najczęściej kojarzy nam się on jednak z tym fizycznym.
Rodzaje odpoczynku
Czy wiedziałaś, że są różne rodzaje odpoczynku? Dr. Saundra Dalton-Smith wyróżniła aż siedem typów odpoczynku. Przedstawia ona ideę, że ludzie potrzebują równej odbudowy w siedmiu kluczowych obszarach ich życia. Jakie to są obszary? Sen jest tylko jednym z nich, a najczęściej uważamy, że to tylko on jest odpowiedzialny za nasz reset (oczywiście jest niezastąpiony), ale poza snem, istnieją też inne formy odpoczywania.
Odpoczynek fizyczny
Składa się on z dwóch komponentów: biernego i aktywnego. Bierny to sen. Aktywnym może być: joga, stretching, masaże, akupresura, pozycje relaksacyjne, morsowanie itp. Brak odpoczynku fizycznego może się objawiać np. bólem ciała i zmęczeniem.
Odpoczynek fizyczny jest ważny, ponieważ daje możliwość organizmowi na uwolnienie się od napięcia, wejścia w stan „naprawczy” i spokoju.
Odpoczynek psychiczny
Kiedy można mówić o odpoczynku psychicznym? Gdy zapewnimy naszemu mózgowi przerwę lub/i działania, które wymagają niewielkiej pracy umysłowej.
Pomocna w odpoczynku psychicznym może być technika Pomodoro, czyli zarządzenia czasem – 25 minut pracy, 5 minut odpoczynku. Ta technika jest świetna, aby włączyć trochę odpoczynku do swojego planu dnia.
Jak się może objawiać brak odpoczynku psychicznego? Możesz zapomnieć po co weszłaś do pokoju, a przed snem mieć gonitwę myśli, których nie możesz zatrzymać.
Odpoczynek emocjonalny
Brak odpoczynku emocjonalnego może skutkować odczuwaniem emocjonalnego ciężaru, niepokoju, potrzeby by zadowolić innych ludzi. Przyczyną jest tłumienie w sobie emocji, brak umiejętności do wyrażania ich.
Odpoczynkiem emocjonalnym będzie wyrażenie swoich emocji, nie duszenie ich w sobie. Rozmowa z przyjaciółką, psychoterapia i zdobycie narzędzie do zarządzania emocjami.
Również dzięki dobrym i zdrowym relacjom z innymi, nauką asertywności i stawianiem granic można działać prewencyjnie w zakresie zmęczenia emocjonalnego.
Odpoczynek sensoryczny
Dzisiejszy świat, trzeba przyznać bardzo technologiczny, naraża nas codziennie na nieustanne bodźce. Zdarza się, że nawet nie jesteśmy świadomi tego, że jesteśmy na nie wystawieni – w domu, w pracy, w urzędzie, na zakupach, na basenie, na siłowni, w tramwaju. Te bodźce to nie tylko dźwięki, ale też wszystkie światła i światełka.
Zmęczenie sensoryczne może się objawiać rozdrażnieniem i zmęczeniem, problemami z koncentracją i z zaśnięciem (również przez narażenie na światło niebieskie).
Jak odpoczywać od zmęczenia sensorycznego?
- Nie korzystaj z telefonu i urządzeń elektronicznych przed snem.
- Wyłącz wszystkie urządzenia elektroniczne w sypialni, aby ich światło nie zaburzało Twojego snu.
- Zadbaj o wieczorne wyciszenie, zapal delikatną lampkę z „ciepłym” światłem.
- Ogranicz korzystanie z elektroniki na co dzień – obecnie wiele urządzeń użytku domowego ma funkcje sterowania na smartfonie, więc może da się tego uniknąć?
- Zastosuj dietę informacyjną – ogranicz słuchania/oglądania wiadomości, nie obserwuj profili w mediach społecznościowych, które sprawiają, że źle się czujesz.
- Stosuj aromaterapię, załóż wygodne i przyjemne dla ciała ubrania.
Odpoczynek społeczny/towarzyski
Czy odpoczynek społeczny oznacza całkowitą izolację od ludzi? Nie. To odpoczynek od wydarzeń z dużą ilością osób, z którymi na przykład nie czujemy się dobrze. Można ten czas spędzić z najbliższą rodziną, przy której możemy czuć się swobodnie lub jak najbardziej w samotności i zregenerować swoje zasoby.
Odpoczynek kreatywny/twórczy
Nawet artyści potrzebują odpocząć, aby tworzyć i kreować dalej. Odpoczynek twórczy jest związany obudzeniem się na nowo wrażliwości na piękno w każdej postaci.
Kreatywny wypoczynek to wychodzenie na łono natury, tworzenie przestrzeni z uspokajającymi dziełami sztuki, chodzenie boso po ziemi. Wszystko to, co pozwoli odetchnąć mózgowi od tworzenia, a następnie ponownie uruchomi kreatywność.
Odpoczynek duchowy
Czy odpoczynek duchowy oznacza odpoczynek od życia duchowego? Nie. Oznacza raczej pochylenie się nad nim.
To może być modlitwa, medytacja, uważność.
Jakiego odpoczynku i ile go potrzebujesz?
Nie istnieje jeden przepis na odpoczynek. Dla każdej osoby odpoczynek będzie oznaczać coś całkiem innego i każdy z nas potrzebuje innego odpoczynku.
Przewijając media społecznościowe zapewne trafiasz na zdjęcia osób praktykujących jogę lub medytację lub uprawiających wspinaczkę, czy też inne sporty. To, że ktoś odpoczywa praktykując jogę, nie oznacza, że Ty też tylko w ten sposób odpoczniesz. Możesz tego nie lubić i to jest w porządku. Może dla Ciebie będzie lepszy spacer? Odpoczynek trzeba dobrać do swoich potrzeb, nie obwiniać się za niego oraz pamiętać o istnieniu wszystkich rodzajów, które wymieniłam wcześniej.
Źródła:
- Rebecca Norris, 7 Types of Rest You Should Be Getting to Avoid Burnout and Amplify Happiness. [https://www.humnutrition.com/blog/types-of-rest/]
